یک گفت‌وگوی خوب چه می‌کند؟ | وظایف دیالوگ در داستان

داستان شما چه نوع داستانی است؟ طنز؟ عاشقانه؟ رمزآلود؟

لحن راوی و به‌ویژه کلام کاراکترها باید بتواند حال و هوای حاکم بر داستان را به ما نشان بدهد. انتظار داریم چه احساسی به خواننده دست بدهد؟ داستان‌مان قرار است چه چیزی را نمایش بدهد؟

داستان‌ها معمولا به‌طور کلی به ۳ دسته تقسیم می‌شوند:

داستان‌های ژانری، رمان‌های عمومی، رمان‌های ادبی.

داستان‌های ژانری شامل چند گونۀ اصلی هستند مانند: داستان‌های فانتزی، علمی-تخیلی، معمایی، وحشت، حادثه‌ای و پرماجرا، ثریلر (پرتعلیق)، پلیسی (جنایی)، عاشقانه و داستان‌های نوجوان. هر کدام از این دسته‌ها به زیرگونه‌های مختلفی تقسیم می‌شوند.

منظور از رمان عمومی، داستانی است که برای عموم مردم نوشته می‌شود، نه یک جامعۀ مخاطب مشخص و خاص. این داستان‌ها با نظام باورهای مخاطب درگیر می‌شوند، سؤال‌های تازه ایجاد می‌کنند، بینش و دریچه‌ای تازه نشانش می‌دهند و خلاصه اینکه او را به قدری فکر کردن وادار می‌کنند.

اما رمان‌های ادبی داستان‌هایی هستند که بیشتر از سر ترکیب فنون و سبک‌ها و تلاش برای ایجاد فرمی بدیع نوشته می‌شوند. غالبا هم شخصیت‌پردازی‌ها قوی‌تر از پیرنگ است.

پس زمانی که قرار است داستانی بنویسیم، باید مخاطب‌مان را هم در نظر بگیریم. آیا می‌خواهم چیزی بنویسم که برای اکثر آدم‌ها جذاب است، یا فرمی آشنا و محبوب دارد؟ یا اینکه قصد داریم از سر تجربه و آمیختن برخی فنون دست به آفرینش بزنم؟

هر نوع داستان، به یک نوع خاص از تنش، دیالوگ، شخصیت و حتی سرعت روایی نیاز دارد. برای مثال در یک داستان دلهره‌آور، ما به تنش زیادی نیاز داریم، در یک داستان پرحادثه، به دیالوگ‌هایی با ریتم تند نیازمندیم تا داستان سریع‌تر پیش برود. اما در داستان ادبی، سرعت گفت‌وگو باید با سرعت عنصرهای دیگر داستان هماهنگ باشد. پس باید سرعت تمام عناصر کندتر باشد.

مخاطب هم با توجه به نیازش به سراغ هر داستان می‌رود. طبیعتا اگر قصد داشته باشد به یک سفر جادویی برود یا در پیچ‌و‌خم خیابان‌های نمناک یک جنایت‌کار را تعقیب کند، سراغ داستانی می‌رود که انتظاراتش را برآورده کند.

پس حواستان باشد که قرار است چه مدل داستانی بنویسید. برای چه مخاطبی، برای نمایش چه مضمونی.

کلام کاراکترها باید بتواند ذهن مخاطب را به سمت آن موضوعی بکشاند که می‌خواهیم از آن سخن بگوییم. اما نباید این کار را خیلی واضح انجام بدهیم و کاراکتر را بنشانیم یک گوشه تا نظریات ما را دکلمه کند. بلکه باید اجازه بدهیم آن مضمون در خلال کلام‌ها، افکار و حوادث مختلف نمایش داده بشود. سرنخ‌هایی که مخاطب را به سوی آن بکشاند.