
ویژگی داستانهای معمایی از نظر پاتریشیا هایاسمیت
«پاتریشیا های اسمیت» کتابی دارد به نام «طراحی و نوشتن داستانهای معمایی». این کتاب از آن کتابهای دستورالعملی نیست. بلکه از آن دست کتابهایی است که به قول خودِ نویسنده بیشتر روایتی از موفقیتها و شکستهایش است. او داستانِ، نوشتن داستانهایش را میگوید و در خلال آنها نکاتی را ارائه میدهد.
در فصل اول کتاب به چند ویژگی داستانهای معمایی اشاره میکند که این پایین بازگو کردهام:
هر داستانی که شروع، میانه و پایان داشته باشد، تعلیق و معما خواهد داشت و داستانهای معمایی احتمالاً تعلیق و معمای بیشتری هم خواهد داشت… داستان تعلیقی و معمایی داستانی است که تهدید، خشونت فیزیکی و خطر در ان وجود دارد یا فینفسه خطر و جدیت در آن هست. ویژگی دیگر داستان معمایی این است که در بستری جذاب و معمولاً سطحی، سرگرمی تدارک میبیند. در یک داستان معمایی و پرتعلیق کسی انتظار ندارد افکار عمیقی مطرح بشود یا در بخشهایی طولانی داستان اتفاقی نیفتد. البته زیبایی ژانر داستان معمایی در این است که نویسنده بتواند افکار عمیقی روی کاغذ بیاورد و اگر دلش بخواههد در بخشهایی از داستان از هیچ کنشی استفاده نکند، چون چهارچوب اساساً داستانی جذاب و سرزنده است.
جنایات و مکافات نمونهی عالی از این نوع داستان است. درواقع به نظر من بسیاری از آثاری داستایفسکی را میتوان داستان معمایی دانست، اما اگر آثارش امروزه و برای اولین بار منتشر میشدند، به دلیل هزینههای تولید کتاب از او میخواستند که از حجم کارهایش بکاهد.