تحمل ناکامی

در ادامه پست قبلی، به موضوع ناکامی می‌پردازیم.

در انتهای پستی قبلی گفته شد که واکنش افراد به ناکامی متفاوت است و در صورتی که ناکامیِ شدید ادامه دار باشد، می‌تواند به بهداشت روانی فرد آسیب برساند.

در این بین موضوعی وجود دارد و آن این است که شدت ناکامی را نمی‌توان بر اساس مانعی که سد راه رسیدن به هدف شده، اندازه گیری کرد. مثلاً نمی‌توان گفت کارگری که چندین ساعت از خواب محروم شده یا دانشجویی که نتوانسته به موقع به جلسه آزمون برسد چقدر ناکام شده‌اند.

یک موقعیت ممکن است برای فردی ناکام کننده و برای فرد دیگری کاملاً مناسب باشد.

چشیدن طعم ناکامی

بعضی از والدین خیال می‌کنند که تا جایی که می‌شود باید از ناکامی فرزدنشان جلوگیری کنند و هر چه می‌خواهد را در اختیارش قرار داد و حق انجام هر کاری را که دوست دارد به او داد.

قاعدتاً این شیوه تربیتی جز یک مشت بچه لوس و حق به جانب و همیشه طلبکار از همه، فکر نکنم موجود دیگری تحویل جامعه بدهد. آن وقت تا زمانی که موهایش رنگ دندان‌هایش شود برای هر خواسته‌اش پا می‌کوبد، فریاد می‌کشد و فحاشی می‌کند و تنها زمانی آرام می‌گیرد که به مراد دلش برسد. تکان چندانی به خودش نمی‌دهد و انتظار دارد تمام عالم و آدم کمر به خدمتش ببندند.

در تربیت کودک گاهی باید او را محروم کرد از خواسته‌هایش و راه صحیح مواجه با ناکامی را به او آموزش داد. کودک باید بیاموزد که در زندگی در اجتماع، همیشه قرار نیست آدمی به مراد دلش برسد. زندگی و روزگار گاهی آدم را محروم می‌کند.

باید بدانیم که نمی‌شود از ناکامی گریخت. فقط باید راه حل درست مواجه با آن ناکامی را یافت.

البته مشخص است که ناکامی‌های پی‌در‌پی و بیش از حد هم می‌تواند تاثیر سوء داشته باشد.

تحمل ناکامی

در مفهوم روانکاوی، تحمل و گذشت در برابر ناکامی مفهومی حد واسط میان اصل لذت و اصل واقعیت است.

مفهوم اصلی «مهارت در به تاخیر انداختن خشنودی‌ها» جزیی از مفهوم گذشت در برابر ناکامی است. گذشت در برابر ناکامی توانایی فرد به تحمل ناکامی است بدون اینکه سازگاری روانی_زیستی خود را از دست بدهد.

هر مانع، تنشی ایجاد می‌کند و ضرورتاً باید سازگاری روانی_زیستی به وجود آید که کم و بیش تابع درجه گذشت در برابر ناکامی است.

پس ما به میزانی که بتوانیم از آن ناکامی و لذت دریغ شده چشم بپوشیم و بگذریم، می‌توانیم به سازگاری روانی بیشتری دست یابیم.

در پست بعدی به رابطه ناکامی و پرخاشگری خواهیم پرداخت.

منبع مورد استفاده: کتاب بهداشت روانی نوشته دکتر محمد علی احمدوند