مطالعۀ آفریننده | روشی برای افزایش آفرینندگی

از همان دوران ابتدایی که حرص نمرۀ عالی گرفتن افتاده بود به جانم، پدرم می‌گفت: «نمره خیلی مهم نیست مهم‌تر از اون اینه که اون درسو بفهمی و بتونی توی زندگی ازش استفاده کنی»

راستش اوایل فکر می‌کردم این حرف‌ها را می‌زند تا کمتر جانم را بگذارم پای درس خواندن، اما این حرف این‌قدر تکرار شد که ناخودآگاه مشغول این شدم که پای مفاهیم کتاب‌های درسی را بکشانم توی زندگی روزمره‌ام.

چند روز پیش در کتاب روان‌شناسی تربیتی رسیدم به بحث خلاقیت و آفرینندگی. در جایی از این فصل از مفهومی به نام مطالعۀ آفریننده صحبت شده بود. و آن جا بود که تازه فهمیدم آن حرف پدرم یک نکتۀ خاص در بحث پرورش خلاقیت و آفرینندگی بوده است.

البته که این روش محدود به مطالعۀ کتاب‌های درسی نیست. حتی زمانی که یک فیلم می‌بینیم، هر نوع کتابی که می‌خوانی، مجله‌ای روزنامه‌ای چیزی دستمان می‌گیریم و کلاً هر نوع داده‌ای که به دستمان می‌رسد، می‌توانیم با این روش قلابش کنیم به زندگی روزمره‌مان. در این صورت هم یادگیری و شوق آن بیشتر می‌شود هم اینکه کم‌کم ذهن شروع می‌کند به ساختن و یافتن راه‌های جدید و دیدن روابطی که تا پیش از این نمی‌دیده.

در زیر بریده‌ای از بخشِ مربوط به روش آموزش آفرینندگی را از کتاب روان‌شناسی تربیتی دکتر علی اکبر سیف قرار می‌دهم:

علاوه بر مهارت‌های پژوهشی، روش مطالعۀ آفریننده نیز روش موثری در آموزش خلاقیت است. تورنس و هارمون نشان داده‌اند که می‌توان به کودکان طوری آموزش داد تا بتوانند مطالب را به صورت آفریننده بخوانند. آن‌ها در این باره راهنمای زیر را در اختیار دانش‌آموزان قرار داده‌اند:
«وقتی که به خواندن مطالب کتابی می‌پردازید، به موارد استفادأ گوناگون از اطلاعاتی که در آن کتاب به آن‌ها بر می‌خورید، بیندیشید. خیلی اهمیت دارد که به راه‌هایی که می‌توانید از اطلاعات خوانده شده، در زندگی شخصی و حرفه‌ای خود استفاده کنید فکر کنید. تنها به این سوال اکتفا نکنید که «مولف چه می‌گوید؟» از خود بپرسید که «چگونه می‌توانم آنچه را که نویسنده نوشته است مورد استفاده قرار دهم؟» تنها به یک مورد استفاده اکتفا نکنی. تا آنجا که می‌توانید موارد استفاده‌های بیشتری را بیابید و بعضی از آن‌ها را برای مصارف آتی خود یادداشت کنید. ممکن است مدتی وقت لازم باشد تا این طرز مطالعه کردن را بیاموزید. با این حال مأیوس نشوید، بعد از دو سه روز خواهید دید که این روش مطالعه را می‌توانید به راحتی به کار برید.»