فاصلۀ میان یادگیری تا عمل چیست؟
چند روز پیش یکی از دوستانم پرسید که:«چرا با اینکه خیلی چیزها را میدانیم و حتی به خودمان یادآوری میکنیم، اما باز عمل نمیکنیم؟» مدتی قبلتر از آنکه این سؤال مطرح شود، درموردش مطلبی نوشته بودم و دلایلی را برشمرده بودم. (چرا زنبور بیعسلیم؟) اما هنگامی که از نو با این سؤال مواجه شدم چیز دیگری به خاطرم رسید که فهمیدم اصلیترین دلیل زنبور بیعسل بودن است.
این درست است که گاهی به چیزی که میگویی چندان عقیدهای نداری و در تو نهادینه نشده، یا اینکه اصلاً با باورهایت سازگار نیست و به آن علاقهمند نیستی. حتی پای انگیزه را هم میتوان کشید وسط. اما مهمتر از اینها و دیگر دلایلی که میتوان مطرح کرد این ست که دلیل عمل نکردن به دانستههایمان، برمیگردد به عجول بودن و راحت طلبی.
ما میخواهیم آنچه که میخوانیم و چندان هم درست به ذهن نمیسپاریم خودبهخود و به طرزی خودکار و معجزهآسا وارد حیطۀ عملمان بشود و بدون زحمت چندان یا اتلاف وقت برسیم به مرحلۀ نهاییِ نهادینه شدن.
درمورد راهکارهای کنترل خشم چیزهایی میخوانیم و انتظار داریم که بار بعدی که خشم سرتاپایمان را فراگرفت، بدون تلاش چندانی تمام آن چیزی که خواندهایم به کار بسته شود. آن هم به طور ناخوداگاه و این موضوع را که ما در موقعیتهای فشارزا چندان توانایی تفکر و تحلیل منطقی را نداریم از یاد میبریم.
برای کنترل هیجانات یا عملکرد در موقعیتهای فشارزا به تجربه و تمرین نیازمندیم. ما نیاز داریم که از قبل گزینۀ پیشفرض ساخته باشیم زیرا ما در موقعیتهایی که با فوران کردن هیجانات مواجه است دمدستیترین گزینه را انتخاب میکنیم و این گزینه حاصل تجربههای قبلی است.
خواستم بگویم که اگر میخواهی آنچه آموختهای را به کار ببری خصوصاً درمواقع حساس، آن گزینه باید در تو نهادینه شده باشد و به یک گزینۀ پیشفرض تبدیل شده باشد و چیزی در ما نهادینه نمیشود مگر با تکرار.
زمانی که آگاهانه ترفندها یا الگوهایی را اجرا و تمرین کنی یادگیری تو به عمل تبدیل میشود. در کنار این موضوع خودآگاهی هم مهم است. بحث سر این است که به طرزی آگاهانه استفاده کنیم پس باید بتوانیم موقعیت را پیشبینی کنیم. خودآگاهی موجب میشود که نشانهها را سریعتر و زودتر شناسایی کنیم و یک قدم قبل از اینکه بیفتیم روی دندۀ اتومات، بتوانیم خودمان را جمعوجور کنیم.
پس فاصلۀ میان یادگیری تا عمل، تمرین است و ساخت موقعیت و اجرای تمرینی. باید تمرین کنی و آگاهانه عمل کنی تا یادگیری به عمل تبدیل شود.