راهکارهایی برای مطالعۀ فعّال
همۀ ما حواس‌پرتی حین مطالعه را تجربه کرده‌ایم و می‌دانیم که این حواس‌پرتی‌ها بازده مطالعاتی‌مان و میزان درک‌مان از متن را کاهش می‌دهد. راه و روش‌های مختلفی برای داشتن مطالعۀ فعّال وجود دار. در ادامه به برخی از این روش‌ها می‌پردازیم:
مهم‌ها را مشخص کن
یک راه خوب برای بالا بردن دقت و توجه در حین مطالعه علامت زدن کلمات و عبارات مهم است. با این کار هم ذهن هوش و حواسش را بالا می‌برد تا چیزی از قلم نیفتد هم اینکه کار را برای مراجعات بعدی به متن آسان‌تر می‌کنید.
یادداشت بردار
در کنار علامت زدن بخش‌هایی از متن، خوب است که نکات مهم‌تر را هم یادداشت کنیم. مطالبی که احساس می‌کنیم به چندبار خواندنشان نیازمندیم تا اصل متن برایمان جا بیفتد و البته که این یادداشت‌ها برای مرور متن مفید خواهند بود. در ضمن به دلیل انجام رونویسی فهم متن هم آسان‌تر خواهد شد.
حاشیه‌ها برای نوشتن است
یکی از عادات مطالعاتی مفید حاشیه نویسی است. فرقی نمیکند کتاب درسی باشد یا غیر درسی، گاهی نکته‌ای مکمل یا مشابه به ذهنمان می‌سد. خوب است این نکات را در گوشه و کنار کتاب یادداشت کنیم. فعال ماندن ذهنمان مهم است یا تمیز ماندن کتاب؟
عصاره گیری
نوشتن خلاصۀ متن یکی دیگر از روش‌های مناسب برای سنجش دانسته‌ا و فعال نگه داشتن ذهن در حین مطالعه است. وقتی که بدانی قرار است این چیزها را به یاد بیاوری آن هم در آینده‌ای بسیار نزدیک، هوش و حواست را جمع‌تر می‌کنی.
مگس‌ها را دور کن
طبیعتاً محرک‌های دور و برمان در میزان دقت و توجه‌مان اختلال ایجاد می‌کنند. حالا حتماً لازم نیست خانه را به کتابخانه تبدیل کنید، ولی لااقل از دسترس افراد اندکی دور بمانید و نیز تکنولوژی‌جات را هم از دسترس خودتان دور نگه دارید. اینطوری از وزوز مگس‌ها در ذهنتان خلاص می‌شوید. البته که ذهنتان مقاومت می‌کند و مدام وسوسه‌های رنگین می‌فرستد و خودش به طور خودجوش مگس تولید می‌کند، ولی شما اینقدر ادامه بدهید به محدود کردن خودتان در حین مطالعه تا بالاخره آن جناب ذهن هم راه بیاید.
ترافیک ایجاد نکن
یک معضل دیگر که کیفیت مطالعه را خدشه‌دار می‌کند انجام چند کار دیگر در حین مطالعه است. البته نمونه درس عبرتش خود من هستم. گاهی در حین غذا خوردن، خوابیدن، غذا پختن، راه رفتن یا کلی جا و موقعیت دیگر کتابم را هم می‌خوانم. هرچند این کار موجب شده بود یک زمانی یک فرد زیادی کتاب‌خوان شناخته بشوم اما کیفیت مطالعه‌ام را پایین می‌آورد. حالا امّا تمام سعی‌ام را می‌م تا در زمان مطالعه فقط مطالعه کنم.
وقتی که همزمان چند کار را انجام می‌دهید در مسیرهای عصبی ذهنتان حسابی ترافیک ایجاد می‌کنید و این میزان دقت و توجه را به میزان قابل توجهی کاهش می‌دهد. پس بیایید به عادات غلبه کنیم و این توهم را بریزیم دور که «من می‌توانم چند کار را با هم انجام بدهم».
نشانه های خاص بگذار
می‌توانید از یک مداد یا خودکار خاص یا یک ماژیک نشانه گذاری خاص(منظور رنگ است) برای استفاده در حین مطالعه استفاده کنید. این‌طور ذهنتان به محض مشاهده آن نشانه‌ها خودش را برای مطالعه آماده می‌کند.
کجا مطالعه می‌کنی؟
اینکه مکان مطالعه‌تان ثابت باشد به شرطی شدن ذهنتان کمک می‌کند. بهتر است مطالعه در حالت نشسته صورت بگیرد و از دراز کشیدن خودداری کنید. مخصوصاً در جایی که مخصوص به خوابیدنتان است. ذهن عادت کرده که در این حالت یا مکان باید بگیرد بخوابد و زمانی که شما کاری دیگر در این مکان‌ها می‌کنید ذهن مشوش می‌شود. برای همین است که بیشتر ماها معمولاً بد یا دیر خوابمان می‌برد یا وسط مطالعه کردن بیهوش می‌شویم. همه‌اش به همین بحث شرطی شدن ربط دارد.
ترکیب کن و پل بزن
یک کار برای داشتن یک مطالعه مفید و آفریننده این است که در حین نوشتن میان چیزهایی که داری می‌آموزی و چیزهایی که از قبل آموخته‌ای یک ارتباط و پل ایجاد کنی، یا اینکه مفاهیم مشابه یا غیر مشابه را با آن ترکیب کنی. در این حالت هم قوۀ خلاقیتتان کمی می‌جنبد و نرمش می‌کند هم اینکه موتور جست‌وجوی ذهنتان فعال می‌شود و از به خواب رفتن شما جلو گیری می‌کند.
ساده کن و ارائه بده
و اما یک راه کاربردی و مفید و کارآمد دیگر: مفایهم را تا حد امکان ساده کن و برای شخصی دیگر توضیح بده. راستش این مورد تقریباً به یکی از عادت‌هایم تبدیل شده و بابتش گاهی مغز خانواده را به قولی تیلیت میکنم! حتی مورد داشتیم که نزدیک بوده برویم زیر تریلی، چون من همان موقع یادم افتاده از جدیدترین کتابی که خوانده‌ام چیزهایی برایشان تعریف کنم. حالا شما سعی کنید موقعیت‌های مساعدتری را برای این کار پیدا کنید. اما واقعاً روش تاثیرگذاری است. هم مطالب مرور می‌شوند، همه انتقال داده می‌شوند هم فرصت پیدا می‌کنی تا نظراتت را درشان بگنجانی هم اینکه از نظرات دیگران آگاه شوی.
+البته که قرار نیست از همۀ این روش‌ها با هم استفاده کنیم. شاید شما از چندتایشان، یا حتی فقط از یک کدامشان خوشتان بیاید. شاید هم بخواهید هربار از یک روش استفاده کنید. انتخاب با شماست.
چه روش‌های جالبی. از چندتاییش استفاده میکنم اما بقیه هم جذاب بودن واقعا.
خوش حالم که خوشتون اومد.
وقتی خواندن شیمی فیزیک یا زیست را تمام می کنم نکات جالبی که یاد گرفته ام را برای مادرم می گویم. وقتی هم که با پدرم پیاده روی می کنم همین نکات را به آموخته های قبلی ام ربط می دهم و قضیه را برای خودم شفاف تر می کنم. همین حرف زدن با و بازگویی باعث می شود آن مطلب بهتر در ذهنم بماند.
چند روزی بود که وبلاگتان برایم لود نمی شد، همینطور وبلاگ آقای ابا صالح
خوشحالم که مشکل رفع شد
خیلی هم عالی. من هم معمولا این کارو انجام میدم. منون که از تجربه ات گفتی.
متوجه مشکل نشدم. شاید به خاطر اینترنت بوده. خوش حالم که مشکل رفع شده براتون.
[…] راهکارهایی برای مطالعۀ فعّال […]
[…] از لذت‌های مطالعۀ فعال نت‌برداری حین مطالعه است. چندی پیش که مشغول مطالعۀ […]