ذهن آگاهی | فرصتی برای آگاهیِ خود از خود

احتمالاً تا به حال کلمه ذهن‌آگاهی به گوشتان خورده باشد.

در پست مقابله با فشار روانی یکی از راه‌های کنترل فشار روانی را ذهن‌آگاهی یا همان خودآگاهی عنوان کرده بودیم.

ذهن‌آگاهی همان چیزی است که در اصطلاحات دینی به آن حضور قلب گفته می‌شود. اینکه به تمامِ پردازش‌های ذهنی و ادراکی‌تان آگاه باشید. در اصل در حال حاضر باشید.

 گاهی وقت‌ها که  در حال انجام کاری هستیم و تمرکزمان از دست می‌رود و حواسمان پرت فکری دیگر می‌شود، یا زمانی که در حال انجام کاری هستیم که به دلیل تکرار فراوان به صورت عادت درآمده است و به طور خودکار قادر به انجامش هستیم، ذهنمان تمرکزش را به کانال دیگری معطوف می‌کند و مشغول نشخوار و قرقره کردن افکاری دیگر می‌شویم.

بدنمان دارد کاری را انجام می‌دهد و ذهنمان کاری دیگر و این دو کار هیچ ارتباطی به هم ندارند.

مثلاً همزمان با پختن غذا، شستن ظروف، پیاده روی کردن، فیلم دیدن، مثلاً گوش دادن به حرف‌های دیگری و موقعیت‌های دیگری آن‌قدر توی سرمان شلوغ است که نمی‌فهمیم چه شد؟ کدام ادویه را اضافه کردیم؟ کدام ظرف را کجا گذاشتیم؟ چه چیزی دیده‌ایم؟ قصۀ فیلم چه شد و آن کسی که ما را گوش شنوا گیر آورده بوده، چه می‌گفته است.

کارها را انجام داده‌ایم، یک چیزهایی دیده‌ایم و شنیده‌ایم و گفته‌ایم و حتی خوانده‌ایم، ولی یادمان نمی‌آید که چه بوده است.

ذهن‌آگاهی یا همان حضور قلبِ خودمان، این است که تو الان در این لحظه اینجا باشی.

روی چیزهایی که گیرنده‌هایت دریافت می کنند تمرکز کنی. به پردازششان آگاه باشی و حواست به تغییرات ذهنی و بدنی‌ات باشد.

شاید کار ساده‌ای به نظر برسد ولی آن قدرها هم ساده نیست. خصوصاً اوائل کار ذهن به دلیل بی‌توجهی ِ عمدیِ‌مان به نشخوارها و افکار موهوم و تلاش برای حاضر بودن در لحظه، مقاومت می‌کند و سیل افکار گوناگون را گسیل می‌کند به سمتمان.

مثل وقتی که می‌خواهید از جایتان جم نخورید و درست همان وقت بالای ابرو، نوک بینی و کف پایتان به خارش می‌افتد، که آن هم مقاومت ذهن و بدن است با حالتی که با آن مواجه شده است.

مراقبه بهترین تمرین برای ذهن‌آگاهی است. در ضمن مراقبه را در هر جایی می‌توان انجام داد.

برای مراقبه نه نیازی به تشک یوگا دارید، نه عود و شمع‌های معطر و نه فضایی با سکوت کامل.

می‌توانید حین شستن ظرف یا پیاده‌روی یا حتی توی مترو و اتوبوس هم مراقبه کنید. قبل خواب، نشسته، ایستاده. خیلی فرقی نمی‌کند.

فقط مسیر جریان افکارتان را باز بگذارید. بهشان آگاه شوید. نگذارید که شما را در خودشان غرق کنند.

فقط نظاره‌گر باشید. به چیزی فکر نکنید. روی تنفس و بدنتان تمرکز کنید. بگذارید افکار مثل جریانی از  آب از سر و رویتان بگذرند. به هیچ کدامشان آویزان نشوید.

می‌توانید توی پارک یا توی حیاط یا بالکن بنشینید و فقط گوش کنید. صدای نفستان، صدای آدم‌ها، حشرات، پرندگان و صدای باد.

آن قدر عادت کرده‌ایم به رفتن روی حالت خودکار و غرق شدن در افکار و اوهامی که کاسۀ سرمان را پر کرده که خیلی چیزها از چشممان دور می‌ماند.

به گمانم مراقبه و تمرین ذهن‌آگاهی، همچون نوشتن ،فرصتی است برای آگاهیِ خود از خود.