تکرار

امروز فیلمی را که چند ماه پیش دیده بودم، دوباره نگاه کردم. راستش زمانی که اولین بار دیده بودمش، گمان میکردم که فیلم خوبی است. اما در این دوباره دیدن امروز متوجه شدم که چندان هم فیلم خوبی نیست. بار قبل بیشتر توجهم جلبِ روایت و قصه فیلم بود ولی اینبار چون دیگر از روایت آگاهی داشتم، بیشتر توجهم جلبِ عناصر سازنده اش شد.
امروز بیشتر فهمیدم که چرا می گویند تکرار مهم است.
حالا برایم روشن شد که منتقدان بیکار نیستند که یک اثر را چند بار مرور میکنند. در هر تکرار انگاری جزییات بیشتری خودش را نشان می دهد.
اصلا در گذر زمان و دوباره خوانی است که تازه می فهمی یک اثری چه حرفی داشته.
یا به لایه های معنایی عمیق تری از آن اثر دست می یابی.
مثلا زمانی که اولین بار کتاب شازده کوچولو را خواندم، نوجوانی بیش نبودم. آن هنگام خیلی با آن اثر ارتباط برقرار نکردم. دومین بار و سومین بار که در همین سال های اخیر باز خوانی اش کردم، تازه انگاری کم کم متوجه جانِ کلامِ اثر شدم.
درست می گوید، در این سرعت سرسام آورِ ارائه نمونه های جدید، اصلا فرصت نمی کنیم با یک اثر ارتباط چندانی برقرار کنیم. مدام و مدام می رویم سراغ یک اثر جدید. یک فیلم جدید، یک کتاب جدید، یک موسیقی جدید.
نه دیگر فرصت خاطره ساختن را داریم، نه کامل می فهمیم که آن اثر چه بوده اصلا.
انگاری یک حرصِ نو خواهی افتاده به جانمان.
می گوید می خوانی و می گویی خوب بود ولی یادت نیست اصلا که دقیقا چه بود و چه شد.
و چه بسیار کتاب ها و فیلم ها که دیدم و گذشتم و حالا که به سیاهه شان می نگرم، مشتی نامِ اشنایند، بدون یادآوری خاطراتی خاص یا مفهومی عمیق.
بعضی کتاب ها را باید چند بار خواند. بعضی فیلم ها را باید چند بار دید.
شاید به خاطر همین است که در این زمانه تمرکز ها کاهش یافته، چون به جای دل سپردن به آن چه در دست داریم، حسرت آن چه را اکنون در دسترس نیست می خوریم.
در این زمانه نوستالژی ها کم اند. چون آن قدر غرق در دریای نوآوری شده ایم که فرصت تکرار و خاطره سازی ازمان دریغ شده.
باید با زمانه گام برداشت، درست. ولی گاه باید نیم نگاهی هم به گذشته داشت. شاید بشود گفت معنای زندگی حجم عظیمیش وابسته به آن گذشته است.