آن‌چه در خفا گویند؛ معما و راز در داستان | چگونه مخاطب را جذب داستان نگه داریم؟

معما عنصری است که وجودش کنجکاوی مخاطب را برانگیخته می‌کند. معما یک پرسش است. لازم است تا در بخش‌هایی از داستان نقاطی تاریک، قدری وهم و رازآلودگی بگنجانید تا از این طریق تعلیق خلق ‌کنید.

استفاده از معما یا گنجاندن یک راز باعث می‌شود مخاطب مشتاق دانستن حقیقت و ادامۀ ماجرا باشد. اصلاً مخاطب داستان را دنبال می‌کند تا بفهمد اصل قضیه چه بوده و قرار است به کجا ختم شود. پس از سر همین کنجکاوی است که داستان را ادامه می‌دهد و پیش می‌رود.

آیا خلق یک علامت سؤال کافی است؟ قطعاً نه‌. لازم است این کنجکاوی با اطلاعاتی که ارائه می‌دهیم و نحوه و میزان ارائه‌اش، حفظ شود.

و دقیقاً همین مسئله است که مهم است. باید قضیه‌ای وجود داشته باشد که کاراکترها یا برخی از آن‌ها چندان تمایلی به صحبت درموردش نداشته باشند. یا این‌که شخصی تلاش کند به نحوی آن را پنهان نگه دارد. گویی رازی در میان است. چیزی که نباید فاش شود. یا حالاحالاها نباید فاش شود.

پس زمانی که می‌خواهیم از عنصر رازآلودگی استفاده کنیم در واقع تلاش می‌کنم مخاطب را در تاریکی نگه داریم؛ اجازه نمی‌دهیم در مورد همه چیز اطلاعات واضح و شفافی داشته باشد و برخی مسائل را مبهم باقی می‌گذاریم.

در داستان‌های وحشت زیاد از عنصر رازآلودگی استفاده می‌شود. هم‌چنین در داستان‌هایی که بر تعلیق می‌چرخند، مثل ثریلرها و داستان‌های جنائی، می‌توانیم از رازآلودگی و برکاتش بهره ببریم. خاصه زمانی که بخواهیم از زاویه دید خود مجرم بنویسیم یا روایت از زاویه دید و زبان کسی است که برای مثال به مجرم کمک می‌کند یا شخصی است که به نحوی از ماجرا خبر دارد.

شاید هم این صحبت‌ها نباشد اما راوی، هر کسی که هست، بخش‌های نامکشوفی در زندگیش دارد که دلش نمی‌خواهد فاش شود. پس شروع می‌کند به پنهان کردن برخی مسائل و این یک کنجکاوی ایجاد می‌کند: او چه چیزی را پنهان می‌کند و چرا؟

طبیعتاً لازم است سرنخ‌هایی داده شود که مخاطب متوجه شود در این بخش یک قضیه‌ای هست ولی از او پنهان شده.